Koffiefiets

Als we in de stad geweest zijn en terugrijden naar huis komen we, afhankelijk van de gekozen route, langs een groot park. Het wordt veel gebruikt door joggers of om langs de waterpartijen te wandelen en zo nu en dan zijn er evenementen. 

De straat langs het park heeft geen stoepen; alleen twee niet al te brede bermen. In één van die bermen hadden we al een paar keer een fiets zien staan, met een paar lage stoeltjes ernaast en twee mannen erbij. Toen we er wat beter op gingen letten, zagen we dat er een of ander kastje achterop die fiets was gemonteerd. Ook bleken er ieniemienie tafeltjes tussen de stoeltjes te staan. Geleidelijk aan begonnen we te vermoeden wat er precies aan de hand was, en op een gegeven moment wisten we het zeker: iemand was hier een coffeeshop begonnen. Gewoon buiten, in een berm van een meter breed, langs de weg de stad uit. 

Alleen al uit bewondering voor het ongewone initiatief wilden we er wel eens een bakkie gaan doen. En natuurlijk wilden we het fietskoffiezetproces wel eens bekijken en waren we nieuwsgierig naar hoe een fiets voldoende is om alle benodigde ingrediënten en apparatuur aan te voeren en installeren. Dus zetten we op een mooie dag de auto in de berm en liepen naar de koffiefiets. 

Het hart van het koffiezetproces bevond zich achterop de fiets. In een metalen kistje zaten onder meer een gasbrandertje, een weegschaaltje, maatbekers en een hand-koffiemolentje. De prijs van een kopje koffie was, zeker voor Thaise begrippen, astronomisch. 160 baht is ruim 4 euro, en dat hebben we hier bij mijn weten nog niet eerder neergeteld voor een bakkie pleur. Het moest dus wel iets bijzonders gaan worden. Om daar dan ook volledig van te kunnen genieten, bestelde ik een americano ron, een warme zwarte koffie. Mieke's keuze viel op een ijskoffie met een smaakje.

Inderdaad begonnen de twee mannen met uiterste precisie aan hun taak. Niet alleen de bonen werden nauwkeurig afgewogen, ook de benodigde hoeveelheid water werd met de weegschaal vastgesteld. Lepels en kopjes werden voorverwarmd met warm water dat ze in een containertje bij zich hadden. In het keteltje waarin het water werd verwarmd stond een thermometer, zodat het uiteindelijk geen graad te warm of te koud zou zijn. De bonen werden in het handmolentje gemalen en in een filter gedaan, waarna het water werd opgeschonken en de koffie in een glazen kan drupte. Die stond ook weer op het weegschaaltje, zodat er exact genoeg water voor de hoeveelheid gemalen koffie werd gebruikt. De filter werd vervolgens boven op een kopje geplaatst, waarna de koffie uit de kan er nogmaals doorheen werd geschonken. Het resultaat dat nu in het kopje druppelde was mijn uiteindelijke americano ron.

Het hele proces duurde zeker een kwartier. Maarja, een écht goede koffie vereist geduld, die onuitgesproken boodschap was ons wel duidelijk. We bekeken het allemaal op ons gemak en verwonderden ons er ook weer over dat je in Nederland over allerlei papieren en vergunningen moet beschikken alvorens je je eerste kopje koffie kunt verkopen, terwijl je hier in Thailand gewoon in de berm kunt beginnen. Thaise mensen snappen ook niet waarom al die regels nodig zouden zijn. "Als je slechte koffie verkoopt blijven de klanten toch vanzelf weg?" Tja, ik zou niet weten wat ik daar tegenin kon brengen.

Omdat ik toch wel nieuwsgierig was naar wat er dan in Nederland echt nodig is om een coffeeshop te beginnen, en of dat echt zo overdreven veel is, heb ik dat later eens even opgezocht. Voor alle duidelijkheid: een Thaise coffeeshop verkoopt koffie, geen marijuana. Dus voor Nederland heb ik gekeken naar de vereisten voor een theehuis; dat leek me het meest vergelijkbaar. Hou je vast:

• Inschrijving Kamer van Koophandel en Belastingdienst;
• Een ruimte die voldoet aan het bouwbesluit, waarin onder meer eisen t.a.v. oppervlakte, hoogte, sanitair en heel veel meer zijn vastgelegd;
• Check of je vestiging past binnen het bestemmingsplan;
• Omgevingsvergunning;
• Exploitatievergunning;
• Terrasvergunning;
• HACCP-plan (Hazard Analysis and Critical Control Points). Hierin staan alle mogelijke risico's die kunnen optreden bij de bereiding van eten en drinken, verdeeld in 7 stappen:
1. Bepaal welke gevaren zich kunnen voordoen;
2. Bepaal de CCP's;
3. Stel per CCP een kritische grenswaarde vast;
4. Stel vast hoe de CCP's gecontroleerd worden;
5. Stel vast wat er moet gebeuren als zo'n waarde wordt overschreden;
6. Controleer of het HACCP-plan goed werkt;
7. Houdt documentatie en registraties bij.
   
• Hygiënecode: een uitwerking van het HACCP-plan in praktische werkinstructies.

Inderdaad heeft dat wat meer voeten in de aarde dan het neerzetten van een fiets en een paar klapstoeltjes.

Of het komt doordat ik getuige ben geweest van de meest zorgvuldige en afgewogen koffiebereiding die ik ooit gezien heb weet ik niet, maar ik moet zeggen dat mijn american ron geweldig smaakte. Mieke's ijskoffie is echter nog altijd niet klaar, en omdat we inmiddels twee andere klanten met koffie hebben zien vertrekken, beginnen we serieus te vermoeden dat ze die vergeten zijn. Of dat ze simpelweg niet hebben begrepen dat we die ook besteld hadden. Het is niet ongewoon hier in Thailand dat je iets anders krijgt dan je besteld hebt, of maar een deel van je bestelling. Veel horeca-medewerkers durven niet zo goed te zeggen dat ze het niet helemaal begrepen hebben en wekken dan de indruk dat je bestelling goed is overgekomen.

We vermoeden dat het bereiden van ijskoffie nog wel eens flink wat langer kan duren dan van gewone koffie, dus bestellen we voor Mieke ook nog maar een americano ron. En beoefenen we nog een kwartier geduld, voordat we na betaling van 320 baht eindelijk door naar huis kunnen rijden, waar de Nescafé altijd klaar staat.

Gaan we nog eens terug? Ik denk het niet. Het was vooral een grappige ervaring vanwege de ongewone situatie, maar de hoge prijs, het lange wachten en het vergeten van de halve bestelling zorgen er toch voor dat dit koffietentje niet op onze favorietenlijst komt. Zo zie je maar dat de Thaise instelling zo gek nog niet is. Als de klanten niet tevreden zijn blijven ze vanzelf wel weg. Of je nou een HACCP-plan hebt of niet.