Hoe corrupt ben jij?

Corrupt? Wij? Nee zeg, kom nou, wij zijn Nederlanders en in Nederland bestaat geen corruptie.

Dat laatste is nog maar de vraag. Op de corruption perceptions index (https://www.transparency.org/en/cpi/2021) scoort Nederland met 82 punten op een schaal van 100 weliswaar veel hoger dan Thailand, dat slechts op 35 punten uitkomt, maar er valt blijkbaar toch ook in Nederland nog veel te winnen. Dat Nederlanders hun land als corruptie-vrij beschouwen komt vooral doordat de hele zichtbare vorm van corruptie ontbreekt. Je hoeft in Nederland niet te proberen om een politieagent een bedragje toe te schuiven om een hogere boete te voorkomen. Grote kans dat je van de regen in de drup raakt. Maar in het meer onzichtbare gebied van banencarrousels en persoonlijke verrijking door creatief omgaan met gemeenschapsgelden valt nog wel wat te verbeteren.

In Thailand is de kans veel groter dat je persoonlijk met corruptie in aanraking komt. De Thai hebben ermee leren leven en ondergaan het gelaten; dat is nou eenmaal zoals het werkt hier. Nederlanders die je er naar vraagt zullen vrijwel zonder uitzondering plechtig verklaren dat ze nooit aan corruptie mee zullen werken. Maar hoe standvastig zijn ze als het er werkelijk op aankomt? Hoe corrupt ben jij eigenlijk? Tijd voor een test.

Stel je de volgende situaties voor. En beantwoordt voor jezelf de bijbehorende vraag. Niemand kan zien wat je antwoorden zijn, dus je kan volledig eerlijk zijn. 

1. Je dochter ziet een leuke vacature bij een grote werkgever in de stad, en laat jij nou toevallig bij iemand van personeelszaken in hetzelfde sportteam zitten. Doe je een goed woordje voor je dochter?
2. Het regent, dus je pakt even de auto voor een stukje dat je best zou kunnen lopen. Helaas... politiecontrole, en voor dat stukje had je je gordel niet omgedaan. Kassa! € 150,-, maar de agent neemt ook wel genoegen met € 75,-, als je geen bonnetje hoeft. Ga je op dat aanbod in?
3. In Thailand rijdt de helft van de motorfietsers zonder helm, dus waarom zou jij er een opzetten? Het is zonder helm al warm genoeg. Maarja, zal je altijd zien dat er een keer controle is. De boete is hier te overzien. 400 baht, iets meer dan een tientje. Je mag de agent ook 200 baht toeschuiven, als je geen bonnetje hoeft. Doe je dat?
4. Dezelfde situatie als 3. Maar je moet wel naar het bureau om daar de boete te betalen, en dat mag natuurlijk niet op je motor, want die blijft bij oom agent totdat je het betaalbewijs kunt laten zien. Taxi naar het bureau dus, waar 20 wachtenden vóór je zijn. Na 3 uur wachten ben je aan de beurt, waarna je met je bonnetje, weer met de taxi terugrijdt naar je motor en vriendelijk glimlachend op vertoon van dat bonnetje je sleutels weer in ontvangst mag nemen. Of geef je toch maar meteen als je aangehouden wordt die 200 baht aan de agent?
5. Stomstomstom... verblijfsvergunning verlopen. Je had die uiterlijk vorige week moeten verlengen maar dat was je totaal ontschoten. Je kent de consequenties: je moet je als de donder melden bij de immigratiedienst, want als je toevallig bij een controle aangehouden wordt, word je gearresteerd en moet je vanuit de gevangenis een vliegticket zien te regelen, want ze laten je daar alleen maar uit om je op het vliegtuig te zetten. De immigratiedienst zal je opdragen onmiddellijk het land te verlaten. Dan zal je een nieuw visum moeten aanvragen en daarna moet je de hele procedure om op basis van dat visum een verblijfsvergunning voor langere tijd te krijgen doorlopen. Je kan de immigratie-beambte natuurlijk ook vragen of hij niet wat kan regelen. Als je die vraag vergezeld laat gaan van een envelop met substantiële inhoud, is dat verzoek niet kansloos. Doe je dat?

Uiteindelijk gaat het me er natuurlijk niet om om een statistiekje te kunnen maken. Maar deze 5 situaties laten wél zien hoe verleidelijk het kan zijn om mee te werken aan corruptie. Van situatie 1 verwacht ik niet dat er iemand is die dat niet zou doen. Bij situatie 2 is meedoen al erg verleidelijk, maar weet je zeker dat die agent je er niet in wil luizen? In de 3e situatie is het helemaal niet moeilijk om standvastig te zijn, althans, als Nederlander in Thailand. Voor een Thai is 400 baht vaak meer dan wat hij op een dag verdient. Bij 4 verdwijnt de standvastigheid als sneeuw voor de Thaise zon. Méér betalen, een taxi huren én een halve dag verspelen? Terwijl je weet dat "iedereen gewoon die agent geld toeschuift". Situatie 5 is gecompliceerd, want niet iedere beambte is corrupt. In plaats van een verblijfsstempel zou je actie dus ook een inreisverbodsstempel in je paspoort kunnen opleveren. 

Om uit de corruptie te blijven moet je echt sterk in je schoenen staan. Een Thaise vriendin van ons werkte tot voor kort bij de gemeente als controller. Alle declaraties gingen door haar handen en moesten haar goedkeuring krijgen voordat ze verder mochten. Dat deed ze altijd nauwgezet, en met de wettelijke richtlijnen in de hand. Een declaratie die niet 100% klopte kreeg geen goedkeuring. Regelmatig leidde dat tot geïriteerde reacties, niet alleen van de indieners van de declaraties, maar ook van leidinggevenden. Ze moest niet zo moeilijk doen. Gewoon even tekenen. Van alle kanten was er druk. Ze gaf nooit een krimp, maar kwam wel steeds meer alleen te staan. Toen ze pas bij de gemeente werkte heeft ze een keer per ongeluk een declaratie onterecht gefiatteerd. Dat kwam later uit, waarna ze jaren lang op haar salaris werd gekort, omdat ze persoonlijk verantwoordelijk werd gehouden. De leidinggevenden boven haar hadden de betreffende declaratie ook goedgekeurd, maar bij onze vriendin werd dubbel zo veel ingehouden als bij die leidinggevenden. En de indiener van de declaratie hoefde niets terug te betalen. Uiteindelijk is ze maar met vervroegd pensioen gegaan. 

Corruptie is immoreel. Niemand zou er aan mee moeten werken. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Voordat je degenen veroordeelt die de corruptie mede in stand houden door in te gaan op voorgestelde dealtjes, is het goed om ook even bij jezelf te rade te gaan. Wie hierboven minstens één keer "ja" geantwoord heeft, hoort daar namelijk ook bij.